Expositie ‘Charlie Chaplin in het avant-gardisme’, in het Musée d'Arts in Nantes

Van 18 oktober 2019 tot 3 februari 2020 staat Charlie Chaplin centraal in het Musée d'Arts van Nantes. Een speciale expositie werpt nieuw licht op de kunstwereld van de eerste helft van de 20ste eeuw, met als leidraad het werk van de ster van de stomme film.

Charlie Chaplin is de grootste internationale beroemdheid uit de geschiedenis van de cinema en een fascinerende man vanaf het begin van zijn filmcarrière tot vandaag toe. Chaplin was zich goed bewust van de tijd waarin hij leefde en besteedde veel aandacht aan de esthetiek van zijn werk. Zijn thema’s en types passen perfect bij de toen heersende avant-gardistische kunststromingen, met voorop het personage van de zwerver of vagebond.

Charlie Chaplin als inspirator van andere kunstenaars

Aan de hand van zo’n honderdvijftig items (schilderijen, foto’s, schetsen, beelden, documenten en filmfragmenten) laat de expositie je met andere ogen kijken naar het werk van František Kupka, Marc Chagall, Fernand Léger, Man Ray, Meret Oppenheim, John Heartfield en Claude Cahun. Want benadrukt wordt de relatie tussen hun creaties en die van Chaplin en dat verband werd nooit eerder zo duidelijk blootgelegd.

Op het kruispunt van verschillende kunstvormen biedt de expositie een fascinerende kijk op de beeldende kunst in de eerste helft van de 20ste eeuw. Het word al snel duidelijk hoezeer de avant-gardistische kunstenaars zich lieten inspireren door hun tijdperk én hoe goed ze keken naar het werk van Chaplin.

Charlie Chaplin prikkelde de geest

Omdat speelfilms zo goed reproduceerbaar zijn, ontdekten kunstenaars en critici toen voor de eerste keer overal in de wereld tegelijkertijd het werk van een nieuwe artistiekeling. En ze zagen hoe Chaplin het nieuwe medium film gebruikte als middel tot zelfexpressie.
Zowel in Europa als in de Verenigde Staten, van dadaïsten tot constructivisten, overal raakten kunstenaars geïntrigeerd door zijn werk. Ze zagen hem als een van hun, en herkenden veel van zichzelf in Chaplins werk.

Marc Chagall, Marcel Duchamp, Man Ray en anderen

Fernand Léger ontdekte Chaplins Vagebond in 1916 en gebruikte het personage voor zijn werk Le Ballet mécanique. Zijn fascinatie voor de kunstenaar in dit nieuwe genre deelde hij met Jacques Vaché, André Breton, Marcel Duchamp en Man Ray, die over Chaplin spraken in hun briefwisselingen.

In 1918 eert Louis Aragon Chaplin in gedichten die werden gepubliceerd in de tijdschriften Nord-Sud en Le Film. In 1919 maakt Tristan Tzara zijn opneming in de Dada-beweging bekend. In 1922 wijdden de surrealisten een nummer van Disque vert aan Chaplin, een toen zeer trendy surrealistisch magazine. Marc Chagall schreef erin dat Chaplin de hedendaagse kunstenaar was waarmee hij zich het meest verwant voelde.

Gebaseerd op dit soort uitspraken laat de expositie de kruisbestuiving zien tussen het werk van Chaplin en zijn tijdgenoten, aan de hand van vier thema’s: mens-machine, de poëtische wereld, het droste-effect en het absurde van de geschiedenis.

Chaplin in de Philharmonie van Parijs en het kunstmuseum van Rouen

Een toneelontwerp van Martin Michel en zijn team onderstreept het uitgangspunt van de expositie en is een plaats voor meditatie en ontspanning: L’usine à rêves oftewel ‘de droomfabriek’. Wie na de expositie nog steeds hongert naar meer informatie, kan de rijke catalogus kopen. Hij staat vol illustraties, geeft veel commentaar van specialisten op het werk van Chaplin met interessant onderzoeksmateriaal uit het grensgebied van kunstgeschiedenis en cultuurgeschiedenis.

In de herfst van 2019 worden nog twee evenementen gewijd aan de filmmaker: ‘Charlie Chaplin, L’homme orchestre‘ in de Philharmonie van Parijs en ‘Arts et Cinéma: les liaisons heureuses‘, in het Musée des Beaux-Arts in Rouen.

Praktische informatie 

Van 18 oktober tot en met 3 februari 2020
Musée d'Arts de Nantes, 10 rue Georges-Clemenceau, 44000 Nantes
Vol tarief: € 8. Met korting: € 4

Meer informatie 

Externe websites over het evenement

Het Musée d'Arts in Nantes op de kaart